- νάιλον
- Η γνωστότερη και πιο διαδεδομένη συνθετική ίνα. Ανήκει στην κατηγορία των πολυαμιδικών ινών, οι οποίες ονομάζονται έτσι γιατί στη σύστασή τους μετέχουν αμιδικές ομάδες NH - CO -.
To ν. ανακαλύφθηκε χάρη στις μελέτες του Αμερικανού χημικού Κεράδερς, της Dupont Chemical Corporation, από το 1935 έως το 1937 και γνώρισε ευρύτατη διάδοση στην υφαντουργική βιομηχανία, όπου επέφερε πολλές καινοτομίες και σημαντική ώθηση. Χρησιμοποιείται για την παραγωγή πλεκτών, καλτσών, υποκαμίσων, εσωρούχων, υφασμάτων και παραπετασμάτων, αλλά και για την κατασκευή των πιο διαφορετικών αντικειμένων.
Στην πράξη, το ν. λαμβάνεται με πολυμερισμό της λιπώδους εξαμεθυλενδιαμίνης (που ονομάζεται άλας 6.6). Οι μέθοδοι παρασκευής του άλατος 6.6 είναι διάφορες· συνήθως, ως πρώτη ύλη χρησιμοποιείται η φαινόλη, που προκύπτει με τη σύνθεση του βενζολίου, ουσίας που λαμβάνεται από τη διύλιση του ορυκτού άνθρακα.
Από τη φαινόλη λαμβάνεται το λιπαρό οξύ και η εξαμεθυλενδιαμίνη, τα οποία όταν ενωθούν δίνουν το άλας 6.6· ο πολυμερισμός αυτού του μονομερούς γίνεται με τήξη (περίπου στους 280°C) και θέρμανση σε αυτόκλειστους κλιβάνους σε ατμόσφαιρα αζώτου καθαρισμένου (δηλαδή χωρίς ίχνος οξυγόνου) με απαγωγή του νερού.
Το λιωμένο πολυμερές προωθείται, με τη βοήθεια μιας ή δύο αντλιών με οδοντωτούς τροχούς μέσω ενός φίλτρου άμμου, προς δύο οδηγούς κυλίνδρους με ταχύτητα περίπου 800 μ./ λεπτό. Οι κύλινδροι και το φίλτρο είναι τοποθετημένα σε μεταλλικές μάζες, που διατηρούνται σε θερμοκρασία περίπου 280°C.
Το πολυμερές στερεοποιείται με ψύξη και το νήμα που λαμβάνεται έτσι περνά ανάμεσα από μια σειρά κυλίνδρων, οι οποίοι περιστρέφονται με διαφορετική ταχύτητα και εκτείνουν το ν., ώσπου να το επιμηκύνουν 4 φορές. Με το τράβηγμα αλλάζουν βασικά οι φυσικές ιδιότητες της ίνας και ακόμα και μερικές χημικές, όπως για παράδειγμα η χημική συγγένεια προς τις χρωστικές ουσίες. Το νήμα τυλίγεται τελικά στην περιεκτυλίκτριά του.
Τα νήματα ν. παράγονται συνήθως με λεπτούς τίτλους, έως 10 ντενιέ, ενώ οι μεγαλύτεροι τίτλοι αποτελούνται συνήθως από πολλά νήματα τίτλων από 3 έως 5 ντενιέ.
Το ν. έχει μεγάλη διηλεκτρική ισχύ και ελάχιστη υγροσκοπικότητα, και γι’ αυτό ηλεκτρίζεται εύκολα με τριβή. Πριν από το τράβηγμα, λοιπόν, υγραίνεται με ειδικές αντιστατικές ουσίες, οι οποίες διευκολύνουν τον διασκορπισμό του παραγόμενου ηλεκτρισμού.
* * *και νάυλον, το(χημ. -τεχνολ.) συνοπτική εμπορική ονομασία πολυαμιδίων, δηλαδή πολυμερών ενώσεων που περιέχουν στα μικρομόριά τους αμιδικές ομάδες και χρησιμοποιούνται για την παραγωγή συνθετικών υφαντικών ινών.[ΕΤΥΜΟΛ. < αγγλ. nylon].
Dictionary of Greek. 2013.